Lubański Wielki Las i piękne zbiorniki wodne. Dawne kamieniołomy i kopalniane kolejki.
Panorama Lubańskiego Wielkiego Lasu (fot. Agnieszka Wierzbicka, 05.07.2004r.).
Lubański Wielki Las jest największym kompleksem leśnym powiatu lubańskiego. Zajmuje powierzchnię ok. 2500 ha. Rośnie na południowy zachód od miasta Lubań. Oś i główny szlak stanowi droga Lubań – Przylasek o dł. 8 km, którą biegnie zielony szlak rowerowy „Trasa Międzyrzeczna”. Wiodą też niebieski szlak rowerowy „Lubański Las”. Wschodnim obrzeżem zielony szlak turystyczny oraz zachodnim obrzeżem Sudecki Szlak Konny.
Lubański Wielki Las rośnie w wielu miejscach na podłożu bazaltoidowym. Na jego terenie pozostały ślady górniczej działalności w postaci zalanych wodą wyrobisk dawnych kamieniołomów.
Łomy (Steinberg,Kamień). Dawny kamieniołom założony w Lubańskim Wielkim Lesie na wzgórzu Steinberg przez zakłady górnicze Firmy „Hart Basalt Werke”, „Brüggemann Görlitz” oraz „Holzamer & Bauer c.o. Lichtenau”. Skałę wydobywano tam tylko na jednym poziomie.
Łomy w gminie Platerówka. Na archiwalnym zdjęciu widoczne są długie drabiny, na których stali skalnicy i kruszyli skałę przy pomocy wiertarek na sprężone powietrze, łomów i kilofów.
Przedmiotem eksploatacji była pokrywa wulkaniczna bazanitu – odmiany tefrytu – zasadowej, magmowej skały wylewnej, która zawiera podwyższoną zawartość oliwinu (zielonkawego minerału o oliwkowej barwie). Pod tą pokrywą zalega warstwa czerwonych zwietrzelin ilastych. Urobek do zakładu przeróbczego był przewożony kolejką elektryczną o rozstawie szyn 900mm. Łom był kiedyś punktem poboru wody dla Zakładu Karnego w Zarębie. Teraz jest rajem dla wędkarzy i ważną ostoją dla wielu gatunków zwierząt.
Łomy. Raj dla zwierząt i wędkarzy, (fot. A. Wierzbicka, 2011r.).
Mapa leśna Lubańskiego Wielkiego Lasu.
Łomna (dawny szczyt Ober Steinberg), nazwany Nowy Kamieniołom (obecnie Łomna). W drugiej połowie poprzedniego stulecia rozpoczęto pozyskiwanie kamienia na południe od Zaręby – w obrębie Lubańskiego Wielkiego Lasu przez firmy „Hart Basalt Werke”, „Brüggemann Görlitz” oraz „Holzamer & Bauer c.o. Lichtenau”. Otworzyły zakład górniczy na wzgórzu Ober Steinberg. Kamieniołom miał cztery poziomy. Po wojnie kamieniołom był czynny. Prowadzono w nim eksploatację do końca lat 50. XX wieku. Miejscami widoczne są ułożone pionowo kolumny wyższej pokrywy, o średnicy około 1m. Po zakończeniu eksploatacji kamieniołom wypełnił się wodą, wpływając na zwiększenie różnorodności biologicznej miejsca i lasu. Niestety, woda zakryła odsłonięte dwie pokrywy bazanitu. Kilkaset metrów na zachód znajduje się najstarszy łom zwany często „starym kamieniołomem” lub Wyrobisko stare.
Podobnie jak Łomy wyrobisko Łomnej wypełniło się wodami opadowymi. Tym sposobem powstał malowniczy zbiornik wodny i raj dla wędkarzy, (fot. Paweł Mróz).
Na kartce pocztowej widać zdjęcie z kolejką kopalnianą.
Słynna kolejka obsługiwała kamieniołomy w Lubańskim Wielkim Lesie: Nowe Wyrobisko na szczycie Ober Steinberg (Łomna). Na północ od Nowego Wyrobiska, bezimienny kamieniołom na wzniesieniu Steinberg ( Kamień, Łomy) i kamieniołom Wyrobisko Stare z zakładem przeróbczym, który został zbudowany w pobliżu stacji kolejowej Zaręba. W kamieniołomie na szczycie Ober Steinberg z poziomu drugiego urobek zabierała kolejka parowa a z poziomów trzeciego i czwartego kolejka elektryczna. Dawne kamieniołomy wyłączono z eksploatacji a kolejka pozostała tylko utrwalona na fotografiach, kartkach pocztowych i mapie.
(blatro-polska-pl)
Trasa kolejki przemysłowej w kamieniołomach.
Piękny i tajemniczy Lubański Wielki Las, (fot. Agnieszka Wierzbicka, 2010r.).
Ten las pada ofiarą zmian klimatu. Wichury, niedobory wody, dla odmiany powodzie, szkodniki osłabionych drzew, susze, pożary to wszystko wyrządza szkody, które oznaczają, że las wymaga przebudowy. Cały proces przebudowy lasu i jego odrodzenia wymaga 60 lat. Wtedy w miejsce jednorodnego, świerkowego lasu będzie rósł las wielogatunkowy, który jest znacznie bardziej odporny. Takie lasy rosły na obszarze dzisiejszej Ziemi Lubańskiej zanim przyszli pierwsi osadnicy.
Opracowanie, Agnieszka Wierzbicka